Nghiên cứu định lượng mối quan hệ giữa đổi mới sáng tạo và hiệu quả xuất khẩu của các doanh nghiệp Việt Nam
Từ khóa:
Đổi mới sáng tạo, đổi mới công nghệ, đổi mới tổ chức, hiệu quả xuất khẩu, Việt NamTóm tắt
Bài viết nghiên cứu mối quan hệ giữa các loại hình đổi mới sáng tạo và hiệu quả xuất khẩu của các doanh nghiệp. Phương pháp mô hình mạng SEM được sử dụng để kiểm định trên mẫu nghiên cứu 328 doanh nghiệp Việt Nam có hoạt động xuất khẩu. Kết quả chỉ ra rằng đổi mới công nghệ cơ bản có tác động tiêu cực đến đổi mới tổ chức, không có tác động đáng kể đến hiệu quả xuất khẩu; trong khi đổi mới công nghệ phổ cập có tác động tích cực đến đổi mới tổ chức, hiệu quả xuất khẩu; và đổi mới tổ chức có tác động tích cực đến hiệu quả xuất khẩu cũng như có vai trò trung gian mối quan hệ tác động của cả đổi mới công nghệ căn bản và phổ cập đến hiệu quả xuất khẩu của các doanh nghiệp Việt Nam. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, bài viết đề xuất một số hàm ý quản trị và chính sách, trong đó nhấn mạnh các doanh nghiệp Việt Nam cần chú trọng đào tạo nhân sự, xây dựng chiến lược quản lý. Chính phủ cần ban hành các chính sách khuyến khích và hỗ trợ tài chính tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp thúc đẩy đổi mới sáng tạo, góp phần nâng cao hiệu quả xuất khẩu của các doanh nghiệp Việt Nam.
Tài liệu tham khảo
Azar, G., & Ciabuschi, F. (2017), ‘Organizational innovation, technological innovation, and export performance: The effects of innovation radicalness and extensiveness’, International Business Review, 26(2), 324–336, https://doi.org/10.1016/j.ibusrev.2016.09.002
Bıçakcıoğlu-Peynirci, N., Hizarci-Payne, A. K., Özgen, Ö., & Madran, C. (2020), ‘Innovation and export performance: a meta-analytic review and theoretical integration’, European Journal of Innovation Management, 23(5), 789–812. https://doi.org/10.1108/EJIM-06-2019-0149.
Birkinshaw, J., Hamel, G., & Mol, M. J. (2008), ‘Management Innovation’, Academy of Management Review, 33(4), 825–845, https://doi.org/10.5465/amr.2008.34421969.
Bùi Quang Hùng, Trịnh Thùy Anh, & Nguyễn Ngọc Thông (2023), ‘Lãnh đạo chuyển đổi, năng lực đổi mới và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp’, Nghiên Cứu Kinh Tế và Kinh Doanh Châu Á, 1, 103–118.
Damanpour, F., & Aravind, D. (2012), ‘Managerial Innovation: Conceptions, Processes, and Antecedents’, Management and Organization Review, 8(2), 423–454, https://doi.org/10.1111/j.1740-8784.2011.00233.x.
Damanpour, F., & Evan, W. M. (1984), ‘Organizational and Performance’, Administrative Science Quarterly, 29(3), 392–409.
Damanpour, F., Szabat, K. A., & Evan, W. M. (1989), ‘The relationship between types of innovation and organizational performance’, Journal of Management Studies, 26(6), 587–601.
Dong, G., Kokko, A., & Zhou, H. (2022), ‘Innovation and export performance of emerging market enterprises: The roles of state and foreign ownership in China’, International Business Review, 31(6), 102025, https://doi.org/10.1016/j.ibusrev.2022.102025.
Edeh, J. N., Obodoechi, D. N., & Ramos-Hidalgo, E. (2020), ‘Effects of innovation strategies on export performance: New empirical evidence from developing market firms’, Technological Forecasting and Social Change, 158(May), 120167, https://doi.org/10.1016/j.techfore.2020.120167.
Jabbar, Z., & Patır, S. (2022), ‘Mediating Role of Organizational Innovation in the Relationship between Human Resources Management Strategies and Organizational Performance Empirical Evidence from Iraq’, Bingöl Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 509-538, https://doi.org/10.33399/biibfad.1066162.
Kline, Rex B. (2016), Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.), New York.
Lê Đức Nhã & Phạm Tiến Thành (2022), ‘Tác động của hoạt động đổi mới đến xuất khẩu tại doanh nghiệp nhỏ và vừa: Nghiên cứu trường hợp của Việt Nam’, Tạp Chí Phát Triển Khoa Học và Công Nghệ – Kinh Tế-Luật và Quản Lý, 6(2), 2449–2462.
Lê Thị Mỹ Linh & Nguyễn Ngọc Hiền (2017), ‘Kinh nghiệm quốc tế nhằm nâng cáo năng lực đổi mới sáng tạo cho doanh nghiệp và bài học cho Việt Nam’, Tạp chí Kinh tế và phát triển, 237, 95-102.
Nguyễn Minh Ngọc (2022), ‘Tác động của đối mới sáng tạo đến doanh số và kim ngạch xuất khẩu’, Tạp chí Kinh tế và phát triển, 296, 32-42.
Nguyễn Thị Mỹ Nguyệt, Nguyễn Hoàng Việt & Vũ Tuấn Dương (2023), ‘Chiến lược cạnh tranh của các doanh nghiệp chế biến thực phẩm Việt Nam: Vai trò của đổi mới sáng tạo’, Tạp chí Kinh tế và phát triển, 308, 11-21.
OECD (2018), ‘Oslo Manual 2018: Guidelines for Collecting, Reporting and Using Data on Innovation’, In The Measurement of Scientific; Technological and Innovation Activities, https://www.oecd.org/science/oslo-manual-2018-9789264304604-en.htm.
Ortigueira-Sánchez, L. C., Welsh, D. H. B., & Stein, W. C. (2022), ‘Innovation drivers for export performance’, Sustainable Technology and Entrepreneurship, 1(2), https://doi.org/10.1016/j.stae.2022.100013.
Phạm Anh Tuấn, & Phạm Quốc Trung (2021), ‘Mối quan hệ giữa quản lý tri thức, đổi mới, và hiệu quả tổ chức: Nghiên cứu thực nghiệm tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam’, Tạp Chí Khoa Học Đại Học Mở Thành Phố Hồ Chí Minh - Kinh Tế Và Quản Trị Kinh Doanh, 16(2), 45–61, https://doi.org/10.46223/hcmcoujs.econ.vi.16.2.614.2021.
Schumpeter, J. A. (1934), ‘The Theory of Economic Development: An Inquiry Into Profits, Credit, Interest, and the Business Cycle’, In Social Science Electronic Publishing (Vol. 25, Issue 1, p. 255), Harvard University Press, Cambridge, MA.
Tổng cục Thống kê (2024), Niêm giám thống kê Việt Nam 2023, NXB Thống kê.
WTO (2023), ‘World Trade Statistical Review 2023’, In World Trade Statistical Review, World Trade Organization, https://www.wto.org/english/res_e/statis_e/its2015_e/its2015_e.pdf
Yildiz, T. & Aykanat, Z. (2021), ‘The mediating role of organizational innovation on the impact of strategic agility on firm performance’, World Journal of Entrepreneurship, Management and Sustainable Development, 17(4), 765-786, https://doi.org/10.1108/WJEMSD-06-2020-0070.
