Tự chủ tài chính tại các vườn quốc gia trực thuộc bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn: Thực trạng và giải pháp
Từ khóa:
Tự chủ tài chính, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, vườn quốc gia, đơn vị sự nghiệp công lậpTóm tắt
Tự chủ tài chính đơn vị sự nghiệp công lập trong đó có vườn quốc gia là một chủ trương lớn của nhà nước góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ngân sách nhà nước và nâng cao thu nhập của người lao động. Bằng phương pháp nghiên cứu định tính, sử dụng dữ liệu có liên quan của 6 vườn quốc gia trực thuộc Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn (2018-2022) cho thấy các vườn quốc gia bước đầu đã chủ động huy động vốn ngoài ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, với việc quản lý những tài sản công đặc thù như rừng, đất rừng và hệ sinh thái, các vườn quốc gia đang gặp nhiều rào cản trong việc xây dựng cơ chế tự chủ tài chính. Nguồn tài chính ngoài ngân sách nhà nước chưa ổn định dẫn đến phần lớn các vườn quốc gia chưa tự chủ chi thường xuyên, công tác bảo vệ và phát triển rừng, bảo tồn đa dạng sinh học và đời sống của người lao động còn nhiều khó khăn. Kết quả nghiên cứu là cơ sở khuyến nghị cơ quan quản lý nhà nước ban hành cơ chế đặc thù và cần có lộ trình phù hợp với tiến trình tự chủ tài chính tại các vườn quốc gia.
Tài liệu tham khảo
Adams, D. (2021), ‘Financial autonomy and organizational innovation: A comparative study’, Journal of Innovation and Competitiveness, 18(3), 201-216.
Ban Chấp hành Trung ương (2017), Nghị quyết số 19- NQ/TW, Nghị quyết hội nghị lần thứ sáu Ban chấp hành trung ương khóa XII, ban hành ngày 25 tháng 10 năm 2017.
Chính phủ (2017), Quyết định số 254/QĐ – TTg ban hành danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước trong lĩnh vực sự nghiệp kinh tế và sự nghiệp khác của Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn, ban hành ngày 22 tháng 02 năm 2017.
Chính phủ (2021), Nghị định 60/2021/NĐ – CP của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập, ban hành ngày 21 tháng 06 năm 2021.
Emerton, L. (2006), Financial barriers to PA management effectiveness: case study of Vietnam, Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD), Paris.
Emerton, L., Bishop, J. & Thomas, L. (2006), Sustainable financing of protected areas: A global review of challenges and options, IUCN, Gland and Cambridge.
Emerton Lucy, Nguyễn Việt Dũng, Bùi Thị Minh Nguyệt & Max Roth (2021), Đánh giá hiện trạng tài chính của khu bảo tồn ở Việt Nam: Các nhu cầu, lựa chọn & bước đi tiếp tho để thực hiện cơ chế “tự chủ tài chính”, báo cáo cho dự án bảo tồn, sử dụng bền vững đa dạng sinh học rừng và các dịch vụ hệ sinh thái ở Việt Nam, Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit, 41-42.
Hockings, M., Stolton, S. & Dudley, N. (2000), Evaluating effectiveness: A framework for assessing management of protected areas, IUCN, Gland.
James, A., Gaston, K.J. & Balmford A. (2001), ‘Can we afford to conserve biodiversity?’, BioScience, 51(1), 43-52.
Lê Thanh An, L.T., Markowski, J. & Bartos, M. (2018), ‘The comparative analyses of selected aspects of conservation and management of Vietnam's national parks’, Nature Conservation, 25, 1-30.
Martin, T.G., Kehoe, L., Mantyka-Pringle, C., Chades, I., Wilson, S., Bloom, R.G. & Smith, P.A. (2018), ‘Prioritizing recovery funding to maximize conservation of endangered species’, Conservation Letters, 11, e12604.
Saporiti N. (2006), Managing national parks: How public-private partnerships can aid conservation, retrieved on December 28th 2020, from <https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/11185>.
Smith, A. (2020), ‘Financial autonomy and its role in the sustainability and development of public universities’, Journal of Higher Education Finance, 45(2), 123-136.
Tổng cục Lâm nghiệp (2022), Báo cáo số 2059/BC-TCLN – KHTC về tổng hợp phương án phân loại tự chủ tài chính và dự toán thu, chi của các đơn vị sự nghiệp kinh tế giai đoạn 2023 – 2027, ban hành ngày 08 tháng 12 năm 2022.
Trần Quang Bảo, Bùi Thị Minh Nguyệt, Nguyễn Minh Đạo, Đào Lan Phương, Nguyễn Trọng Cương (2019), Cơ chế tài chính bền vững trong hoạt động kinh doanh và dịch vụ du lịch sinh thái tại các VQG và khu bảo tồn thiên nhiên ở Việt Nam, NXB Khoa học kỹ thuật, Hà Nội.
Wilkie, D.S., Carpenter, J.F. & Zhang, Q. (2001), ‘The under-financing of protected areas in the Congo Basin: So many parks and so little willingness to pay’, Biodiversity and Conservation, 10, 691-709.
